پمپ‌های آتش نشانی بخشی از سیستم اطفاء حریق هستند که به صورت اتوماتیک و از طریق برق و یا دیزل کار می‌کنند. این دستگاه‌ها به لوله‌های تامین شبکه آب شهری و یا یک منبع ثابت مانند منبع تحت فشار، متصل می‌شوند و می‌توانند فشار لازم آب سیستم‌های اطفاء حریق را در هنگام آتش سوزی و مواقع اضطراری تامین نمایند.
به طور کلی می‌توان گفت پمپ آتش نشانی، نوعی از پمپ‌های گریز از مرکز است. این دسته از تجهیزات دارای دبی بسیار بالا در فشار حدود 8 تا 12 بار هستند. همان‌طور که از نام این تجهیزات مشخص شده است به طور معمول از این ابزار برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کنند. این پمپ‌ها در انواع مختلفی توسط شرکت‌های متعدد، طراحی و ساخته می‌شوند. از جمله انواع این سیستم‌های اطفاء حریق می‌توان به نوع توربینی با محور عمودی اشاره کرد. این در حالی است که بعضی از این دستگاه‌ها نیز از نوع گریز از مرکز هستند.
یکی از نکات قابل ذکر در زمینه این محصولات این است که پمپ‌های آتش نشانی لازم است همیشه آماده به کار باشند. لذا در طراحی آن‌ها از تابلو برقی و پرشر سوئیچ و منبع تحت فشار برای روشن کردن پمپ با موتور الکتریکی استفاده می‌شود. بنابراین در مواقع لزوم و در هنگام ضرورت می‌توان از این سیستم‌ها استفاده کرد. این دسته از سیستم‌ها با استفاده از استانداردهای جهانی UL و FM تهیه می‌شوند و در ساختمان‌های تجاری، اداری، مسکونی، بیمارستان‌ها، محیط‌های صنعتی و… قابل استفاده‌اند.
انواع پمپ‌های آتش نشانی
پمپ‌های آتش نشانی، انواع مختلف و اندازه‌های متعددی دارند. این دسته از تجهیزات از نظر کاربری با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین از نظر فشار کار، تعداد پمپ‌های به کار رفته در ساختمان آن‌ها و … نیز متفاوتند. این دسته از سیستم‌ها، از اجزای متفاوتی که به یکدیگر متصل شده است، به وجود آمده‌اند. بنابراین می‌توان با جدا کردن این اجزا پمپ آتش نشانی مورد نظر را به سهولت حمل و نقل کرد و یا در مکان مناسب نصب و بهره‌برداری نمود.
لازم به ذکر است که پمپ‌های مورد استفاده در آتش نشانی به طور کلی در دو نوع، طراحی و تولید می‌شوند. انواع این تجهیزات، عبارتند از پمپ‌های جابجایی مثبت و پمپ‌های حرکتی.
پمپ‌های جابجایی مثبت به وسیله نیروی اعمال شده مثبت، از طریق وسیله مورد نظر، می‌توانند فشار مورد نیاز را ایجاد نمایند. این پمپ‌ها خود در دو دسته کلی جای می‌گیرند که عبارتند از پمپ‌های پیستونی و پمپ‌های دوار و یا گردشی.
پمپ‌های حرکتی، نوع دیگری از پمپ‌های آتشنشانی هستند که به آن‌ها پمپ‌های دینامیکی نیز گفته می‌شود. این دسته از تجهیزات، شامل پمپ‌های جریان شعاعی پمپ‌های گریز از مرکز و یا پمپ‌های سانتریفیوژی هستند. در این نوع از تجهیزات، پروانه پمپ، قادر است به سیال، انرژی حرکت و جبش بدهد. این انرژی در اثر عبور از دیفیوزر می‌تواند به فشار تبدیل شود. پمپ‌های سانتریفیوژی آتشنشانی، به طور معمول، شامل چند بخش اصلی هستند. این اجزا عبارتند از: بدنه پمپ، پروانه به کار رفته در ساختمان آن، الکتروموتور، کوپلینگ که از آن برای اتصال دادن پمپ به موتور استفاده می‌شود، لوله مکش، لوله دهش و…
کاربرد پمپ‌های آتش نشانی
به طور معمول از این ابزارها در مواقعی که فشار تغذیه آب عمومی برای فعال کردن اسپرینکلرها کم است استفاده می‌شود تا از این طریق فشار آب عمومی تقویت گردد و همچنین فعال کردن اسپرینکلرها و یا جعبه‌های آتش نشانی، اتفاق بیفتد. در مواقعی نیز که انشعاب آب عمومی، تامین نشده از این تجهیزات استفاده می‌کنند. در این شرایط، از پمپ‌های اتش نشانی استفاده می‌کنند و آن‌ها را به یک مخزن آب اختصاصی متصل می‌نمایند. بنابراین این تجهیزات می‌توانند از این طریق، فشار آب مورد نیاز برای مصارف آتش نشانی و اطفاء حریق را تامین کنند.
برخی از ویژگی‌های پمپ‌های آتش نشانی
در این دسته از تجهیزات، میزان دمای آب تمیز برای اندازه گیری و اجرای محاسبات، لازم است در 20 درجه سانتیگراد انجام شود. از طرف دیگر، در این سیستم‌ها توان مورد نیاز موتور بستگی زیادی به میزان دبی دارد. بنابراین در شرایطی که دبی محصول مورد نظر به 150 درصد کاری خود دست یابد باید توان موتور بر اساس آن مشخص شود.
به دلیل وجود حساسیت بالا، مواد مورد استفاده در ساخت این تجهیزات، مورد تایید سازمان‌های جهانی است. عمر بلبرینگ پمپ‌های آتش نشانی و همچنین تنش پیچ و میزان انحراف شفت‌ها در این سیستم‌ها محاسبه شده و تایید شده است. پوشش این دسته از ابزارهای آتش نشانی، به صورت الکترواستاتیکی است و این سیستم‌ها دارای این توان هستند که در برابر حداکثر فشار، مقاومت کنند بدون اینکه در آن‌ها انفجاری صورت بگیرد و یا در عملکرد آن‌ها خللی ایجاد شود.
رنگ بدنه این محصولات نیز باید از مواد اولیه تایید شده به وجود آید تا از این طریق، خوردگی بدنه پمپ در طول زمان اتفاق نیفتد. بعضی از شرکت‌های داخلی اقدام به طراحی و ساخت این تجهیزات نموده‌اند که دارای محاسن زیادی است. از جمله این محاسن می‌توان به گارانتی واقعی این محصولات اشاره کرد. همچنین این تجهیزات، کیفیت مناسبی در ساخت دارند و می‌توانند با نمونه‌های مشابه خارجی، رقابت کنند.